Antroposen Sohbetler'de Utku Perktaş, Türkiye'nin tehdit altındaki kuşları üzerine bilgi veriyor.
Hayal edin; bir kuş gibi yaşasaydınız günlük ne kadar yemek yemeniz gerektiğini düşünmek bile şaşırtıcı olurdu. Her gün, yirmi beşten fazla büyük pizza yemek zorunda kalabilirdiniz. Kuşlar, tüm kışı uçarak geçirebiliyor, hatta uçarken uyuyabiliyorlar. Amerikan Beyaz Pelikan'ın, minik bir sinek kuşundan iki bin kat daha ağır olduğunu düşünün; bu, insan ile mavi balina arasındaki fark kadar büyük bir mukayese.
Türkiye, kuş türlerinin çeşitliliği açısından zengin bir coğrafyaya sahip. Trakus – Türkiye’nin Kuşları kitabının son baskısına göre, ülkemizde 500 farklı kuş türü bulunmakta. Bu sayı, Orta Doğu ve Avrupa'daki kuş türü sayılarıyla kıyaslandığında oldukça yüksek bir değer.
Ancak bu kuş türleri ciddi tehditlerle karşı karşıya. Türkiye'deki 52 kuş türü çeşitli tehlike kategorilerinde sınıflandırılmış durumda. Yaşam alanlarının kaybı, plansız rüzgar enerji santralleri, hidroelektrik santralleri, barajlar, tarım alanlarının genişlemesi, kirlilik ve kontrolsüz avcılık bu tehditlerin başında geliyor.
Örneğin; bu türlerden Sürmeli Kızkuşu, göç zamanı Doğu Anadolu'nun çeşitli yerlerinde görülür ve en kalabalık popülasyonu 3 bin 200 birey ile Ceylanpınar düzlüklerinde tespit edilmiştir. Küçük Akbaba, Ankara'nın Beypazarı ilçesinde önemli bir üreme popülasyonuna sahiptir; zehirlenme, enerji iletim hatları ve rüzgar türbinleri ile çarpışma, besin kaynaklarının azalması, kirlilik ve habitat değişikliği türün karşı karşıya olduğu başlıca tehditler arasında yer alır.
Dikkuyruk, İç Anadolu'daki önemli üreme alanlarının kaybedilmesi sonucu ciddi bir popülasyon düşüşü yaşamıştır.
Kadife Ördek, Türkiye'de yüksek dağ göllerinde ve Doğu Karadeniz'de üreyen türlerden biri olup, günümüzde popülasyonu birkaç çiftle sınırlı kalmıştır. Yaz Ördeği, Çukurova ve Göksu deltalarında üreme alanlarının kaybolmasıyla karşı karşıya kalmış bir kuş türü. Ada Martısı, Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında koloniler halinde ürerken, Toy ise İç Anadolu ve Ege Bölgesi'nin iç kesimlerinde parçalı dağılımla görülmektedir.
Kaynaklar:
- Yavuz N. ve ark. 2021. Türkiye’nin küresel ölçekte soyu tehlike altındaki kuş türleri. Doğanın Sesi. 7: 19-39.
